مقالات چرم
تاریخچه چرم در ایران و جهان
تیر
آنچه که باید در مورد تاریخچه چرم بدانیم این است که چرم ماده‌ای است که در طول تاریخ برای لباس و تن پوش و ابزارآلات استفاده شده است و بیشتر از پوست گاو، گوسفند، بز، اسب، گاومیش، خوک و گراز ، مار و حیوانات آبزی مانند فوک و تمساح بدست می‌آید. امروزه چرم یکی از ملزومات دوست‌داشتنی و پرطرفدار و به عنوان یک کالای لوکس، خاص و منحصر به فرد در بین مردم دنیا شناخته شده است. اکنون به بررسی کامل تاریخچه چرم در جهان می‌پردازیم.
تاریخچه چرم در جهان
تاریخچه چرم در جهان به حدود 400 هزار سال پیش به هاکسن انگلستان بر می‌گردد و روند رشد و تکامل آن را می‌توان در عصر حجر، عصر مفرغ یا برنز، عصر آهن، دوران باستان، قرون وسطی، رنسانس، انقلاب صنعتی و دوران معاصر و مدرن دنبال کرد.
بیشتر بدانید: بهترین روغن برای محصولات چرم طبیعی
کشف چرم در دوره سنگ یا حجر
عصر سنگ را آغاز تاریخچه چرم‌دوزی می‌دانند. یافته‌ها نشان می‌دهد اولین محصول چرمی تولید شده با چرم به 5000 سال پیش باز می‌گردد. از نظر تاریخی، دوره حجر طولانی‌ترین دوره‌ی زندگی بشر بوده است. در طی این دوره که میلیون‌ها سال به طول انجامیده است، انسان به تدریج ساخت ابزار از طریق سنگ را آموخته و به وسیله‌ی آن ابزار به شکار حیوانات می‌پرداخته. همچنین انسان‌ها در عصر حجر با تبدیل پوست شکار به لباس، برای خود پوشش و محافظی در برابر عوامل محیطی ایجاد کرده بودند. نیاکان ما در این دوره، از چرم برای تزئین و افزایش راندمان و عملکرد ابزارهای شکار خود نیز بهره می‌گرفتند. قدمت قدیمی‌ترین کفش چرمی کشف شده نیز به مرز میان عصر حجر و دوره‌ی مفرغ برمی‌گردد.
کشف چرم در دوره مفرغ یا برنز
بعد از عصر حجر وارد دوره‌ی مفرغ می‌شویم. در این دوره که نقطه شروع به وجود آمدن صنایع متفاوت و گوناگونی بود، تولید چرم نیز رونق بیشتری گرفت. کالاهای چرمی در این دوره، زیباتر و ظریف‌تر گشته و چرم به عنوان یک کالای تجاری شناخته شد و مورد معامله قرار گرفت. در این زمان از انواع محصولات چرم، برای ساخت چکمه و کفش‌های مقاوم استفاد شد. تغییر دیدگاه افراد نسبت به این محصول و تاریخچه‌ی رنگ‌آمیزی آن نیز از این دوره شروع شد.
پس از دوره مفرغ، انسان پا به عرصه و دنیای آهن گذاشت. ابزارهای سنگی، حتی آنهایی که برای چرم‌کاری به کار می‌رفته، همچنان در عصر برنز بسیار محبوب و مورد استفاده بودند. با افزایش تجارت، تحول وسیع و گسترده‌‌تری در پوست دباغی حیوانات با چرم ایجاد شد. همراه با رشد و پیشرفت در صنعت دباغی، پیشرفت هایی در صنعت چرم نیز به وجود آمد. از چرم در صنابع مختلفی از جمله: کفش، شنل، کمربند، کلاه، محافظ بازو، سپر و پناه‌گاه استفاده می‌شده است.
جهت مطالعه بیشتر: روش‌های تشخیص چرم طبیعی و مصنوعی
هند، مصر و چین
در تمدن باستانی هند از چرم طبیعی برای ساخت انواع مشک و حفاظت از کتب خود استفاده می‌کردند.
در مصر 2700 تا 300 سال پیش از میلاد نیز زمانی که این کالا به انحصار فراعنه درآمد. تاریخ‌دان‌ها و مورخان نقطه شروع دباغی پوست را در مصر دانسته‌اند و معتقدند استارت تولید و ساخت اولین کارخانه‌های چرم‌سازی در مصر خورده شده است. با توجه به اقلیم و آب و هوای گرم مصر، چرم به عنوان لباس و تن‌پوش مورد استفاده آن‌ها قرار نمی‌گرفته، اما از آن به عنوان ابزار و وسیله‌ای برای تزئین و پاپوش استفاده می‌کردند. همچنین از چرم به عنوان کاغذ هم استفاده می‌شده. در آن دوران چرم معمولاً برای افراد ثروتمند و با موقعیت اجتماعی بالاتر بوده است. مثلاً صندل‌های چرمی توسط افراد غنی و ثروتمند پوشیده می‌شد. افراد سطح متوسط و کم بضاعت صندل‌های تولید شده از پاپیروس را می‌پوشیدند.
تمدن باستانی چین 1600 تا 200 سال پیش از میلاد مسیح، در اوج قدرت و درخشش خود بوده است. چینی‌ها از چرم برای تولید پوشاک،کیف و اجزای کیف چرم و کفش استفاده می‌کردند. رشد و ترقی چینی‌ها در استفاده از این کالا تا جایی پیش رفت که از آن جهت تولید چکمه و استفاده از چرم در زره‌های جنگی برای حفاظت از خود در برابر حملات دشمن بهره گرفتند.
تاریخچه چرم در قرون وسطی
طبق تحقیقات انجام گرفته در این دوره ما شاهد تمرین‌های بسیاری در زمینه چرم‌کاری تکامل یافته مانند ابزار، کنده‌کاری، رنگ‌ر‌زی و نقاشی هستیم و همچنین پیشرفت‌هایی در دوخت وسایل و نخ ها دیده می‌شود. برای مثال استفاده از موهای گرز به عنوان سوزن به دلیل ضخامت، انعطاف‌پذیری و محکم بودن آن‌ها به راحتی ماده چرم را از نخ و سوزن عبور می‌دادند.
بیشتر بخوانید:معرفی رنگ سال 1403 و رنگ سال 2024 در محصولات جدید چرمی
تاریخچه چرم در ایران
تاریخچه چرم در ایران به 550 سال قبل برمی‌گردد. صنعت چرم مدرن ایران از اوایل 1300 هجری شمسی آغاز شده است. اولین کارخانه چرم سازی در ایران در سال 1311 شمسی در شهر همدان افتتاح شده است. این شهر مرکز مهم تولید نوعی چرم معروف به «چرم همدانی» می‌باشد که از پوست گوسفند تهیه می‌شود. پس از آن کارخانه دوم چرم سازی در سال 1313 شمسی در شهر تبریز تاسیس شد.
چرم در دوران قاجار رواج داشته و از جمله کارهایی که امیرکبیر در آن دوران انجام داده، این بوده که درسال 1267 هجری شمسی پوست را به نمایشگاهی در لندن فرستاد. مضاف براینکه در این دوران صادرات پوست و چرم از اغلب شهرهای ایران به کشورهای روسیه، عثمانی و هند رونق بسیاری داشته است.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی تاریخچه چرم در ایران و جهان پرداختیم. عصر سنگ یا حجر را نقطه شروع پیدایش چرم دانسته‌اند. همان‌طور که می‌دانید در طول تاریخ انسان همواره برای پوشش و تغذیه و ساختن ابزارآلات مختلف خود از تمام قسمت‌های بدن حیوانات استفاده می‌کرده. با گذشت زمان، چرم در زندگی مردم جایگاه مهم‌تری پیدا کرده و مورد توجه اقشار مختلف قرار گرفت.
به تدریج کیف، کفش و دستکش چرم، بازوبند و بالاپوش‌های چرمی و لوازم جنگی تزیین شده با چرم به صورت وسیع و گسترده رشد و پیشرفت کرد و کم کم در دسترس مردم بیشتری قرار گرفت. امروزه انواع چرم( چرم طبیعی و چرم مصنوعی) یکی از کالاهای محبوب در بین مردم جهان است و درصنایع مختلف مورد استقبال گرفته و هر روز به طرفداران آن افزوده می‌شود.
