هنر چرمسازی به دورانهای قدیمی برمیگردد، زمانی که مردم از پوست حیوانات برای گرمکردن خود استفاده میکردند و با ترکیب مواد گیاهی در حال فساد آنها را دباغی میشد. در نهایت، ساخت چرم را کشف کردند، با انتخاب قسمت سالم پوست حیوان، آن را با استفاده از ابزارهای سنگی میسابیدند و با استفاده از محلولهای حاصل از چربی حیوانی، پوست را جلا میدادند. این یکی از تکنیکهایی بود که در گذشته، بهویژه در بین سرخپوستان، مورد استفاده قرار میگرفت. یکی از سابقههای اولیه ایرانیان، دامداری بود که به یکی از مشاغل پرطرفدار تبدیل شده بود. ایرانیان با استفاده از محصولات دامی و خلاقیت در صنایع مرتبط مانند دباغی و ساخت چرم، به جایگاه برتری دست یافتند. دوام و استحکام چرم، این ماده را جذاب و مورد توجه قرار داده است که در ساخت وسایل، لباسها و محصولات متنوع دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه مقاله به بررسی بحث دباغی چرم چیست میپردازیم.
دباغی چرم چیست؟
در دباغی، با نگهداری پروتئینهای پوست، آن را محکم و مقاوم میکنند و از تخریب چرم جلوگیری میکنند. هدف از دباغی این است که پوست خام را به چرم تبدیل کند و با تغییراتی در نرمی، محکمیت و ماندگاری پوست، مقاومت آن را افزایش دهد تا از خشکی و شکنندگی جلوگیری کند. در واقع با حذف آب از پوست، چرم نرم و انعطافپذیری مییابد.
در فرآیند دباغی چرم، پشم و چربی از پوست حیوانات جدا میشود و به چرم یا پوست صنعتی تبدیل میشود. برای جلوگیری از نفوذ میکروبها و عوامل خارجی در پوست و حفظ کیفیت طبیعی آن، نیاز به تغییراتی در پوست وجود دارد.
روش های دباغی چرم چیست؟
نمکهای کروم
روش دباغی با استفاده از نمکهای کروم از متداولترین و پرکاربردترین روشهای دباغی در جهان است. دباغی کرومی به صرفهتر و سریعتر از روشهای دیگر دباغی است و چرمهای با کیفیت بالا و مقاوم تولید میکند. چرمهای دباغی کرومی نرم و انعطافپذیر هستند و مقاوم در برابر عوامل مختلفی از جمله حرارت، رطوبت، و سایش میباشند و برای ساخت انواع محصولات از جمله کیف، کفش، و مبلمان مناسب هستند.
اما این روش دباغی به محیط زیست آسیب میرساند و ممکن است خطراتی برای سلامتی افراد مشتری و کارگران داشته باشد. مواد شیمیایی استفاده شده در دباغی کرومی ممکن است عوارض جانبی مختلفی از جمله بروز بیماریهای مانند سرطان، آسم، التهاب پوست و آلرژی را به همراه داشته باشد. همچنین، ممکن است منجر به آلودگی منابع آبی، هوا و خاک شود و بر روی تنوع زیستی و اکوسیستمهای طبیعی تاثیر منفی بگذارد.
نمکهای آلومینیوم
روش دباغی با استفاده از نمکهای آلومینیوم یکی از روشهای ساده و ارزان در دباغی است. از مزایای دباغی آلومینیوم میتوان به سادهتر و ارزانتر از دباغی کرومی و گیاهی اشاره کرد و که در آخر چرمهای نرم و سفید تولید میکند. این چرمها مناسب برای تولید محصولاتی مانند کیف، کفش، و دستکش هستند.
اما این روش نیز مشکلاتی از جمله آلودگی محیط زیست را به همراه دارد و چرمهای با کیفیت پایینتری را تولید میکند. این نوع چرمها کمتر دوام دارند و حساسیت به عوامل مختلفی از جمله حرارت، رطوبت، و سایش دارند و برای استفاده در لباس و مبلمان مناسب نیستند.
دباغی پوست با زاج سفید
دباغی با زاج سفید از قدیمیترین روشهای دباغی چرم طبیعی به شمار میآید. زاج سفید یا نمک آلومینیوم به دو صورت آزمایشگاهی و طبیعی تهیه میشود. ویژگی خاص این ماده این است که در فرآیند دباغی، رنگی به پوست اضافه نمیکند، بنابراین موهای پوست تحت تأثیر قرار نمیگیرند. این در حالی است که دباغی با کروم موهای پوست را بیرنگ میکند. به همین دلیل، دباغی با زاج سفید بهترین روش برای پوست گوسفند و گوساله است.
چرمهایی که با زاج سفید دباغی میشوند، بسیار خشک و شکننده هستند. برای بهبود این وضعیت، در مراحل تولید از روغنهای خاصی استفاده میشود که باعث نرمی و انعطافپذیری چرم میشود. یکی دیگر از ویژگیهای دباغی با زاج سفید این است که چرم تولید شده به آب بسیار حساس است.
مزایای دباغی چرم چیست؟
- افزایش دوام و ماندگاری: همانطور که در دباغی چرم چیست اشاره شد، باعث تقویت و پایدارسازی ساختار پوست میشود. بنابراین چرم دباغی شده در برابر پوسیدگی و تخریب مقاومتر است و محصولات ساخته شده از آن عمر طولانیتری دارند.
- نرمی و انعطافپذیری: فرآیند دباغی چرم را نرم و انعطافپذیر میکند، که این ویژگیها آن را برای تولید انواع محصولات چرمی مانند کیف، کفش، لباس و اثاثیه مناسب میسازد.
- مقاومت در برابر آب و رطوبت: چرم دباغی شده خاصیت ضدآب پیدا میکند و در برابر نفوذ رطوبت مقاومت میکند، که این ویژگی به حفظ کیفیت و ماندگاری چرم در شرایط مرطوب کمک میکند.
- مقاومت در برابر حرارت: چرم دباغی شده به خوبی در برابر حرارت مقاوم است، بنابراین برای استفاده در محصولات با کاربردهای سنگین و روزمره ایدهآل است.
- جذابیت ظاهری: چرم دباغی شده دارای سطحی صاف و زیبا است که به محصولات نهایی جذابیت و زیبایی میبخشد. این ویژگی باعث میشود محصولات چرمی در بازار محبوبیت بالایی داشته باشند.
- تنوع در رنگ و طرح: فرآیند دباغی امکان رنگآمیزی و ایجاد طرحهای مختلف بر روی چرم را فراهم میکند، که این امر به افزایش کاربردهای چرم در صنایع مختلف از جمله مد و دکوراسیون داخلی کمک میکند.
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی: چرم دباغی شده مقاومت خوبی در برابر بسیاری از مواد شیمیایی دارد. این ویژگی بهویژه در محیطهای صنعتی و شیمیایی که ممکن است چرم در معرض مواد خراب یا حشرات قرار گیرد، مفید است.
سخن پایانی
دباغی چرم چیست؟ با تقویت و پایدارسازی ساختار پوست چرم، باعث افزایش دوام و ماندگاری آن میشود. در واقع چرم دباغی شده در برابر پوسیدگی و تخریب مقاومتر است و محصولات ساخته شده از آن عمر طولانیتری دارند. این فرآیند چرم را نرم و انعطافپذیر میکند، که آن را برای تولید انواع محصولات چرمی مانند کیف، کفش، لباس و اثاثیه مناسب میسازد.
مزایای دباغی چرم چیست؟ همچنین چرم دباغی شده خاصیت ضدآب پیدا میکند و در برابر نفوذ رطوبت مقاوم است. در نهایت به حفظ کیفیت و ماندگاری چرم در شرایط مرطوب کمک میکند. علاوه بر این، چرم دباغی شده به خوبی در برابر حرارت مقاوم است و برای محصولات با کاربردهای سنگین و روزمره ایدهآل میباشد.
چرم دباغی شده دارای سطحی صاف و زیبا است که به محصولات نهایی جذابیت و زیبایی میبخشد. این ویژگی باعث محبوبیت بالای محصولات چرمی در بازار میشود. فرآیند دباغی امکان رنگآمیزی و ایجاد طرحهای مختلف بر روی چرم را فراهم میکند، که این امر به افزایش کاربردهای چرم در صنایع مختلف از جمله مد و دکوراسیون داخلی کمک میکند.